کاربر:Ms.sadeghi/صفحه تمرین
| ترور و تروریسم از دیدگاه فقه امامیه | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | مرتضی ابریان شاهرودی |
| موضوع | فقه سیاسی و امنیتی |
| سبک | گزارشی- تحلیلی، فقه استدلالی |
| زبان | فارسی |
| ویراستار | حسین فراهانی |
| تعداد صفحات | ۲۰۰ |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | آوای چلچله |
| محل نشر | شاهرود |
| تاریخ نشر | ۱۴۰۲ش |
| نوبت چاپ | اول |
| شمارگان | ۱۰۰۰ |
- چکیده
ترور و تروریسم از دیدگاه فقه امامیه
معرفی و ساختار کتاب
کتاب «ترور و تروریسم از دیدگاه فقه امامیه» نوشته مرتضی ابریان شاهرودی، در ۴ فصل توسط انتشارات آوای چلچله به چاپ رسیده است. در فصل اول، نویسنده به مفهوم‌شناسی (ص۹)، انواع (ص۱۲-۱۸) و ویژگی‌های ترور و تروریسم (ص۱۸-۲۰) می‌پردازد. فصل دوم به ضرورت مبارزه با تروریسم (ص۲۳) اختصاص دارد و تروریسم را ناقض حقوق بشر (ص۲۳) و تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی (ص۳۱) معرفی می‌کند. همچنین، بر لزوم اعمال حاکمیت دولت‌ها در مقابله با تروریسم (ص۳۸-۴۲) و بررسی ریشه‌ها و عوامل آن مانند تنگدستی، محرومیت (ص۴۹)، اعتقادات و مذهب (ص۵۰) و تعصبات قبیله ای و قومی (ص۵۱) تأکید شده است.
در فصل سوم، شاهرودی به مبانی قرآنی (ص۵۹) و روایی (ص۶۵) ترور و همچنین احکام فقهی مرتبط با تروریسم (ص۷۴) می‌پردازد و دلایل جواز عملیات استشهادی (ص۹۹) را مطرح می‌کند. فصل چهارم به ارائه راهکارهایی برای پیشگیری و مقابله با تروریسم اختصاص دارد، از جمله تدوین منشور جهانی علیه تروریست‌ها (ص۱۱۷)، مبارزه با تأمین مالی گروه‌های تروریستی (ص۱۴۵) و حذف بازارهای جرم (ص۱۶۱-۱۶۲).
یکی از ایرادات این کتاب آن است که نویسنده در برخی موارد به جای مراجعه به متون اصیل و کهن، از منابع متأخر استفاده کرده است. به عنوان مثال، به جای استفاده از کتاب لغت صحاح جوهری، به یک کتاب فقهی معاصر (صفحه ۶۶) استناد کرده یا به جای کتاب وقعة الطف از قرن دوم هجری، به منبعی از قرن پانزدهم قمری (صفحه ۶۸) ارجاع داده است. همچنین، در مواردی پاورقی‌ها بدون ذکر منبع آورده شده و این منابع در کتابنامه نیز درج نشده‌اند (صفحه ۷۳).
تروریسم در قرآن و روایات
نگارنده در فصل سوم به بررسی مفاهیم و واژگان قرآنی پرداخته که برخی افراد برای معرفی اسلام به‌عنوان دینی تروریستی و توجیه اقدامات خشونت‌آمیز خود به آنها استناد کرده‌اند. او با ارائه دلایل متعدد این برداشت‌ها را رد می‌کند (ص۵۹). یکی از این واژگان، کلمه «ارهاب» و مشتقات آن است که در آیات مختلفی از جمله آیه ۶۰ سوره انفال ذکر شده است (ص۵۹-۶۳). به باور مؤلف، این واژه در قرآن به معنای لغوی خود یعنی ایجاد خوف و ترس به‌کار رفته و هیچ بار منفی ندارد (ص۶۳). همچنین، در آیاتی مانند آیه ۱۵۱ سوره اعراف و آیه ۳۲ سوره مائده به صراحت با کشتار بدون دلیل شرعی مخالفت شده است؛ بنابراین، اسلام به هیچ وجه اعمال تروریستی را تأیید نمی‌کند (ص۶۵).
باهری شاهرودی نیز معتقد است که در روایات، واژگانی وجود دارد که ممکن است برای توجیه اعمال تروریستی مورد استناد قرار گیرد. از جمله این واژگان، «فتک» است که به معنای غافلگیر کردن و کشتن شخص می‌باشد (ص۶۶). در این باره، روایات متعددی صادر شده است (ص۶۷-۷۰). واژه دیگر «غیله» است که به معنای فریب دادن فرد، بردن او به مکانی و سپس کشتنش می‌باشد (ص۷۰-۷۱). در این زمینه نیز روایاتی وجود دارد (ص۷۲-۷۳). به گفته مؤلف، اسلام به‌شدت با قتل از طریق غافلگیری، فریبکاری و بدون دلیل شرعی مخالف است و این اقدامات را نهی کرده است (ص۷۴).
احکام تکلیفی ترور
شاهروی در فصل سوم احکام اقدامات تروریستی عیله مسلمانان و کافران را بیان کرده است. (ص۷۴)
- ترور مسلمانان
به گفته مولف، اسلام جان مسلمانان را محترم شمرده و از تعرض بدون دلیل شرعی به آنان نهی کرده است. (ص۷۵) او شبهه ای را مطرح می‌کند که اگر اسلام با ترور مخالف است پس چرا در مواردی دستور ترور عده‌ای از افراد مهدورالدم صادر شده است؟ (ص۷۵-۷۶) وی جواب می‌دهد، اقدامات تروریستی با کشتن مهدورالدم متفاوت است؛ زیرا اسلام برای بقای خود و موجهه با تخلفات علنی و مجرمانه در شرایط خاصی مجازات آشکار، عادلانه و هدفمندی را توسط معصومین علیهم السلام و حاکم عادل وضع کرده است؛ اما اقدامات تروریستی از روی ظلم بوده و بدون دلیل شرعی آن را انجام می‌دهند (ص۷۶-۷۷)
- ترور کافران
نویسنده معتقد است کفاری در کشورهای اسلامی زندگی می‌کنند و تحت حمایت دولت اسلامی هستند همچون اهل کتاب، جان و مال و ناموس آنها محترم است و هیچ کس نمی‌تواند به آنان تعرض کند؛ لذا انجام عملیات تروریستی علیه آنها حرام است. (ص۷۹) اما کفاری که در حال جنگ با مسلمانان هستند، خونشان محترم نیست و می‌توان آنها را ترور کرد؛ البته زنان، کودکان، سالخوردگان و دیوانگان استثناء شده‌اند. همچنین استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی جایز نیست (۸۰-۸۱).
به گفته مولف، کفاری که در کشورهای غیر مسلمان زندگی می‌کنند ولی با مسلمانان، رابطه دوستان داشته و با آنان در صلح هستند و تا زمانی که علیه اسلام اقدامی انجام ندهند، جانشان محترم است؛ (ص۸۲) سیره عملی پیامبر(ص) گواه خوبی بر این مدعا است؛ زیرا اصل پیامبر(ص) در مواجهه با کفار، صلح پایدار بود و در این زمنیه با فرستادن سفیر، آنان را به صلح و همزیستی دعوت می‌کرد (ص۸۲-۸۳) و قراردادهایی با همدیگر می‌بستند که از تعرض به یکدیگر، جلوگیر کند (ص۸۴) برخی آیات همچون آیه 4 سوره توبه