کاربر:Mojtaba61.Abedini/صفحه تمرین۳

رب یسر ولاتعسر

شروع 7/20

آیه 8 سوره عنکبوت

آیه 8 سوره عنکبوت درباره سعد بن ابی وقاص نازل شد که پس از مهاجرت سعد، مادرش برای بازگشت او از دین اسلام سوگند به ترک سایه آفتاب کرد.

آیه ۸ سوره عنکبوت بیش از آنکه یک حکم تشریعی برای مومنان باشد قانونی تکوینی است که در وجود همه انسانها نهادینه شده است و اختصاص به مومنان ندارد

احسان به والدین بدون هیچ قید و شرطی توصیه شده است اما برای جلوگیری از این تصور که اطاعت از آنان حتی در دعوت به شرک نیز لازم است، از اطاعت پدر و مادر در امور مربوط به شرک نهی شده است

....برگشت معناى جمله به اين است كه: ما انسان را نهى كرديم از شرك هر چند كه شرك ورزيدنش اطاعت پدر و مادرش باشد، و در اين دستور خود هيچ نقطه ابهامى باقى نگذاشتيم.

به گفته علامه طباطبایی دعوت به شرک و پرستش غیر خدا، دعوت به جهل و نیز افتراء بر خداوند است در حالی که خداوند از پیروی بدون علم نهی کرده است

و في قوله: «ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ‏» إشارة إلى علة النهي عن الطاعة فإن دعوتهما إلى الشرك بعبادة إله من دون الله دعوة إلى الجهل و عبادة ما ليس له به علم افتراء على الله و قد نهى الله عن اتباع غير العلم قال: «وَ لا تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ»: إسراء:

و در اينكه فرمود:" ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ" اشاره است به علت نهى از اطاعت، و حاصل آن اين است كه: اگر گفتيم پدر و مادر را در شرك به خدا اطاعت مكن، براى اين است كه اگر پدر و مادرى فرزند خود را دعوت كنند به اينكه نسبت به خدا شرك بورزد، در حقيقت دعوت كرده‏اند به جهل و نادانى و افتراء به خدا، و خدا همواره از پيروى غير علم نهى كرده، از آن جمله فرموده:" وَ لا تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ‏- چيزى را كه بدان علم ندارى پيروى مكن"^[1].

و به همين مناسبت در ذيل جمله مورد بحث فرموده:" إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ، فَأُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ" يعنى به زودى به شما مى‏فهمانم كه اعمالتان كه يكى از آنها بت‏پرستى و شرك به خداى سبحان بود چه معنا داشت.

و معناى آيه اين است كه: ما به انسان‏ها در خصوص پدر و مادرشان عهد خوبى كرديم، و دستورشان داديم كه به پدر و مادر احسان كنند، و اگر كوشش كردند كه به من شرك بورزيد، اطاعتشان مكنيد، براى اينكه اين اطاعت پيروى چيزى است كه علمى بدان نداريد.

در اين آيه شريفه- همان طورى كه قبلا اشاره كرديم- توبيخ كنايه‏اى است به بعضى از كسانى كه ايمان به خدا آورده و سپس به اصرار پدر و مادر از ايمان خود برگشته‏اند.

---

^[1] ( 1) سوره اسرى، آيه 38.

احترام و اطاعت والدین و تکریم به آنها تا زمانیست که در در معصیت خالق نباشد کما اینکه روایات لا طاعة لمخلوق فى معصية الخالق موید این نیز هست