فقه معاصر:پیش‌نویس مقصدهای شریعت (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۳: | ||
کتاب مقاصد الشریعة را سید ابوالقاسم حسینی (ژرفا) به زبان فارسی ترجمه کرده و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سال ۱۳۸۸ش، در ۲۶۱ صفحه منتشر نموده است. ابوالقاسم علیدوست بر این ترجمه، مقدمه‌ای مفصل نگاشته است. او ابتدای به تبیین رابطه شریعت و اهداف کلان آن می‌پردازد و با استناد به حکمت خدا معتقد است، شارع در تشریع مقررات، مقصد یا مقاصدی را دنبال می‌کند (ص۱۴). وی با تمسک به شماری از آیات، روایات و دیدگاه برخی فقها، مقاصد شریعت را توضیح داده، تفاوت آن را با علل و حکمت‌های خاص احکام شرح می‌دهد (ص۱۴-۱۹). علیدوست به نقش مقاصد در فهم و استنباط فقهی اشاره می‌کند و اهمیت توجه به این مقاصد را در مواجهه با مسائل و نیازهای معاصر برجسته ساخته، آن را راه‌حلی برای چالش‌های روز معرفی می‌کند (ص۱۹-۲۳). | کتاب مقاصد الشریعة را سید ابوالقاسم حسینی (ژرفا) به زبان فارسی ترجمه کرده و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سال ۱۳۸۸ش، در ۲۶۱ صفحه منتشر نموده است. ابوالقاسم علیدوست بر این ترجمه، مقدمه‌ای مفصل نگاشته است. او ابتدای به تبیین رابطه شریعت و اهداف کلان آن می‌پردازد و با استناد به حکمت خدا معتقد است، شارع در تشریع مقررات، مقصد یا مقاصدی را دنبال می‌کند (ص۱۴). وی با تمسک به شماری از آیات، روایات و دیدگاه برخی فقها، مقاصد شریعت را توضیح داده، تفاوت آن را با علل و حکمت‌های خاص احکام شرح می‌دهد (ص۱۴-۱۹). علیدوست به نقش مقاصد در فهم و استنباط فقهی اشاره می‌کند و اهمیت توجه به این مقاصد را در مواجهه با مسائل و نیازهای معاصر برجسته ساخته، آن را راه‌حلی برای چالش‌های روز معرفی می‌کند (ص۱۹-۲۳). | ||
علیدوست در ارتباط با قاعده‌انگاشتن مقاصد و سندانگاری ادله مبین مقاصد پنج اندیشه و روش فقهی برشمرده است: | علیدوست در ارتباط با قاعده‌انگاشتن مقاصد و سندانگاری ادله مبین مقاصد پنج اندیشه و روش فقهی برشمرده و برای توضیح این دیدگاه‌ها، عبارت فقیهان شیعه و سنی، و روایات متناسب با آنها را بیان کرده است: | ||
# نص‌بسند: بر اساس این دیدگاه از به‌کارگیری مقاصد شریعت به عنوان منبع یا راهنمای استنباط احکام خودداری شده، تنها به نصوص شرعی بسنده می‌شود | # نص‌بسند: بر اساس این دیدگاه از به‌کارگیری مقاصد شریعت به عنوان منبع یا راهنمای استنباط احکام خودداری شده، تنها به نصوص شرعی بسنده می‌شود (ص۲۴-۲۸). | ||
# نص‌محور با گرایش به مقاصد: در این رویکرد فقیه در استنباط احکام، به قرآن و سنت به‌عنوان منبع اصلی استناد می‌کند، اما در تفسیر این نصوص به اهداف شریعت نیز توجه دارد | # نص‌محور با گرایش به مقاصد: در این رویکرد فقیه در استنباط احکام، به قرآن و سنت به‌عنوان منبع اصلی استناد می‌کند، اما در تفسیر این نصوص به اهداف شریعت نیز توجه دارد (ص۲۸-۳۲). | ||
# نص‌پذیر و مقاصدمحور: صاحبان این اندیشه، با پذیرش ادله و نصوص شرعی به عنوان اسناد اجتهاد، به مقاصد کلی شرع توجه بیشتری دارند و معتقدند نصوص شرعی، متأخر از مقاصد است و مفسر آن نیست (ص۳۲-۳۴). | # نص‌پذیر و مقاصدمحور: صاحبان این اندیشه، با پذیرش ادله و نصوص شرعی به عنوان اسناد اجتهاد، به مقاصد کلی شرع توجه بیشتری دارند و معتقدند نصوص شرعی، متأخر از مقاصد است و مفسر آن نیست (ص۳۲-۳۴). | ||
# مقاصدبسند: در این رویکرد مقاصد شریعت نه فقط به‌عنوان تفسیر یا ملاک فهم نصوص، بلکه به عنوان منبع و مبنای اصلی استنباط احکام شناخته می‌شوند. علیدوست صاحبان این نظریه را ناآشنایان به اصول اجتهاد می‌خواند (ص۳۴-۴۱). | # مقاصدبسند: در این رویکرد مقاصد شریعت نه فقط به‌عنوان تفسیر یا ملاک فهم نصوص، بلکه به عنوان منبع و مبنای اصلی استنباط احکام شناخته می‌شوند. علیدوست صاحبان این نظریه را ناآشنایان به اصول اجتهاد می‌خواند (ص۳۴-۴۱). | ||