شبیه‌سازی انسان: تفاوت میان نسخه‌ها
Hasanejraei (بحث | مشارکت‌ها) اصلاح متن |
|||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
|ویراستار۳ = | |ویراستار۳ = | ||
}} | }} | ||
* '''چکیده''' | |||
'''شبیه‌سازی انسان''' ایجاد انسان از غیر راه معمول آن، و با آماده‌سازی از سلول‌های انسانی در محیط آزمایشگاهی است. شبیه‌سازی اعضا، همزادسازی و شبیه‌سازی کامل انسان، سه گونۀ مختلف شبیه‌سازی است که احکام جداگانه و گاه مشترکی دارند. | '''شبیه‌سازی انسان''' ایجاد انسان از غیر راه معمول آن، و با آماده‌سازی از سلول‌های انسانی در محیط آزمایشگاهی است. شبیه‌سازی اعضا، همزادسازی و شبیه‌سازی کامل انسان، سه گونۀ مختلف شبیه‌سازی است که احکام جداگانه و گاه مشترکی دارند. | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۹: | ||
== تبیین مسئله و جایگاه آن == | == تبیین مسئله و جایگاه آن == | ||
شبیه‌سازی انسان (عربی: الاستنساخ البشری؛ انگلیسی: Human cloning<ref>سلطانی و ناصری، مسائل مستحدثه پزشکی، ص۱۹.</ref>) به ایجاد انسان از غیر راه معمول آن، با استفاده از سلول‌های انسانی در محیط آزمایشگاهی گفته می‌شود. | شبیه‌سازی انسان (عربی: الاستنساخ البشری؛ انگلیسی: Human cloning<ref>سلطانی و ناصری، مسائل مستحدثه پزشکی، ص۱۹.</ref>) یکی از مسائل مستحدثه فقهی و حقوقی است و به ایجاد انسان از غیر راه معمول آن، با استفاده از سلول‌های انسانی در محیط آزمایشگاهی گفته می‌شود.<ref>معینی‌فر و حاجیعلی، «نسب طفل شبیه‌سازی شده در نظام حقوقی اسلام»، ص۱۱۰.</ref> | ||
برای شبیه‌سازی انسان فواید و زیان‌های متعددی ذکر شده است؛ فوایدی از جمله امکان بارورسازی زوج‌های عقیم، کمک به سلامت نسل آینده و استفاده از صفات ممتاز افراد و افزایش آنها، و از سوی دیگر، مضراتی از جمله اختلاط انساب، احساس بی‌نیازی از ازدواج، احتمال از بین رفتن جوامع، تشویق به سقط جنین و احتمال سوءاستفاده مجرمان از این روش.<ref>تسخیری، «نگاهی به موضوع شبیه‌سازی انسان به کمک تکنولوژی جدید»، ص۶۵-۶۶.</ref> | برای شبیه‌سازی انسان فواید و زیان‌های متعددی ذکر شده است؛ فوایدی از جمله امکان بارورسازی زوج‌های عقیم، کمک به سلامت نسل آینده و استفاده از صفات ممتاز افراد و افزایش آنها، و از سوی دیگر، مضراتی از جمله اختلاط انساب، احساس بی‌نیازی از ازدواج، احتمال از بین رفتن جوامع، تشویق به سقط جنین و احتمال سوءاستفاده مجرمان از این روش.<ref>تسخیری، «نگاهی به موضوع شبیه‌سازی انسان به کمک تکنولوژی جدید»، ص۶۵-۶۶.</ref> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۷: | ||
صرف‌نظر از برخی مقدمات یا روش‌های حرام در شبیه‌سازی (مانند لمس کردن یا نگاه کردن به بدن نامحرم<ref>حکیم، فقه الاستنساخ البشری و فتاوی الطبیة، ص۲۳؛ حائری، «شبیه‌سازی انسان»، ص۳۵.</ref>) فقیهان شیعه در حکم شبیه‌سازی انسان اتفاق نظر ندارند و دیدگاه آنان از جواز تا حرمت مطلق در نوسان است.<ref>محقق داماد، «شبیه‌سازی انسان از منظر فقه و اخلاق»، ص۱۵.</ref> در شبیه‌سازی فرض‌های مختلفی قابل طرح است که در حکم فقهی اثرگذارند؛ مانند معلوم بودن صاحب سلول یا معلوم نبودن آن، گرفتن سلول از فرد زنده یا میت، و نیز وجود یا عدم وجود رابطه زوجیت بین صاحب سلول و تخمک یا صاحب رحم.<ref>موسوی سبزواری، الاستنساخ بین التقنیة و التشریع، ص۴۴-۴۵.</ref> | صرف‌نظر از برخی مقدمات یا روش‌های حرام در شبیه‌سازی (مانند لمس کردن یا نگاه کردن به بدن نامحرم<ref>حکیم، فقه الاستنساخ البشری و فتاوی الطبیة، ص۲۳؛ حائری، «شبیه‌سازی انسان»، ص۳۵.</ref>) فقیهان شیعه در حکم شبیه‌سازی انسان اتفاق نظر ندارند و دیدگاه آنان از جواز تا حرمت مطلق در نوسان است.<ref>محقق داماد، «شبیه‌سازی انسان از منظر فقه و اخلاق»، ص۱۵.</ref> در شبیه‌سازی فرض‌های مختلفی قابل طرح است که در حکم فقهی اثرگذارند؛ مانند معلوم بودن صاحب سلول یا معلوم نبودن آن، گرفتن سلول از فرد زنده یا میت، و نیز وجود یا عدم وجود رابطه زوجیت بین صاحب سلول و تخمک یا صاحب رحم.<ref>موسوی سبزواری، الاستنساخ بین التقنیة و التشریع، ص۴۴-۴۵.</ref> | ||
[[عبدالکریم موسوی اردبیلی]] و [[سید علی سیستانی]] این عمل را جایز می‌دانند<ref>موسوی اردبیلی، [http://www.ardebili.com/fa/Istiftaview/145424 «شبیه‌سازی انسان چه حکمی دارد؟»]؛ سیستانی، [https://www.sistani.org/persian/qa/0950/ «پرسش و پاسخ شبیه‌سازی»]، سایت دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> و به‌گفتهٔ [[سید محمدصادق روحانی]]، دلیلی بر حرمت شبیه‌سازی انسان وجود ندارد.<ref>روحانی، استفتائات، ج۲، ص۲۲۶.</ref> همچنین [[محمد مؤمن]]، [[محمدابراهیم جناتی شاهرودی|محمدابراهیم جناتی]] و [[محمدعلی گرامی]]، اصل شبیه‌سازی را جایز و تنها برخی اقسام آن را حرام دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: مؤمن، «شبیه‌سازی»، ص۵۰-۸۰؛ جناتی، «گفت‌و‌گو با آیت‌الله جناتی»، ص۱۷؛ گرامی، استفتائات، ج۱، ص۲۹۱.</ref> [[سید محمدسعید حکیم]] نه‌تنها شبیه‌سازی انسان را جایز دانسته، بلکه آن را به‌کارگیری سنت خدا و روشی برای شناخت قدرت الهی می‌داند.<ref>حکیم، فقه الاستنساخ البشری و فتاوی الطبیة، ص۲۲.</ref> | [[عبدالکریم موسوی اردبیلی]] و [[سید علی سیستانی]] این عمل را جایز می‌دانند<ref>موسوی اردبیلی، [http://www.ardebili.com/fa/Istiftaview/145424/شبيه-سازی-انسان-چه-حكمی-دارد?SearchText=شبیه‌سازی «شبیه‌سازی انسان چه حکمی دارد؟»]؛ سیستانی، [https://www.sistani.org/persian/qa/0950/ «پرسش و پاسخ شبیه‌سازی»]، سایت دفتر آیت‌الله سیستانی.</ref> و به‌گفتهٔ [[سید محمدصادق روحانی]]، دلیلی بر حرمت شبیه‌سازی انسان وجود ندارد.<ref>روحانی، استفتائات، ج۲، ص۲۲۶.</ref> همچنین [[محمد مؤمن]]، [[محمدابراهیم جناتی شاهرودی|محمدابراهیم جناتی]] و [[محمدعلی گرامی]]، اصل شبیه‌سازی را جایز و تنها برخی اقسام آن را حرام دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: مؤمن، «شبیه‌سازی»، ص۵۰-۸۰؛ جناتی، «گفت‌و‌گو با آیت‌الله جناتی»، ص۱۷؛ گرامی، استفتائات، ج۱، ص۲۹۱.</ref> [[سید محمدسعید حکیم]] نه‌تنها شبیه‌سازی انسان را جایز دانسته، بلکه آن را به‌کارگیری سنت خدا و روشی برای شناخت قدرت الهی می‌داند.<ref>حکیم، فقه الاستنساخ البشری و فتاوی الطبیة، ص۲۲.</ref> | ||
در مقابل، برخی فقیهان شبیه‌سازی انسان را به حکم اولی یا حکم ثانوی جایز ندانسته‌اند. [[سید ابوالقاسم خویی]]، [[میرزا جواد تبریزی]] و [[جعفر سبحانی]] شبیه‌سازی انسان را به حکم اولی حرام می‌دانند.<ref>خویی و تبریزی، احکام شرعی بانوان، ص۳۵۹؛ تبریزی، صراط النجاة، ج۷، ص۲۳۰؛ سبحانی، استفتائات، ج۲، ص۲۵۶.</ref> [[مکارم شیرازی]] نیز معتقد است اگرچه این کار به‌عنوان اولی جایز است، اما با توجه به پیامدهای آن، به‌عنوان ثانوی جایز نیست.<ref>مکارم شیرازی، احکام غرب‌نشینان، ص۱۵۳.</ref> [[حسینعلی منتظری]] نیز معتقد است با توجه به پیامدهای نامعلوم شبیه‌سازی انسان، باید در چنین امری احتیاط کرد.<ref>منتظری، پاسخ به پرسش‌های دینی، ص۴۲۷.</ref> | در مقابل، برخی فقیهان شبیه‌سازی انسان را به حکم اولی یا حکم ثانوی جایز ندانسته‌اند. [[سید ابوالقاسم خویی]]، [[میرزا جواد تبریزی]] و [[جعفر سبحانی]] شبیه‌سازی انسان را به حکم اولی حرام می‌دانند.<ref>خویی و تبریزی، احکام شرعی بانوان، ص۳۵۹؛ تبریزی، صراط النجاة، ج۷، ص۲۳۰؛ سبحانی، استفتائات، ج۲، ص۲۵۶.</ref> [[مکارم شیرازی]] نیز معتقد است اگرچه این کار به‌عنوان اولی جایز است، اما با توجه به پیامدهای آن، به‌عنوان ثانوی جایز نیست.<ref>مکارم شیرازی، احکام غرب‌نشینان، ص۱۵۳.</ref> [[حسینعلی منتظری]] نیز معتقد است با توجه به پیامدهای نامعلوم شبیه‌سازی انسان، باید در چنین امری احتیاط کرد.<ref>منتظری، پاسخ به پرسش‌های دینی، ص۴۲۷.</ref> | ||