فقه و عقل (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
Hasanejraei (بحث | مشارکت‌ها) |
Hasanejraei (بحث | مشارکت‌ها) ←نویسنده: اصلاح و خلاصه‌سازی |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
کتاب فقه و عقل، ابوالقاسم علیدوست از محققان و مؤلفان حوزوی معاصر در زمینه‌های فقه، اصول فقه و قواعد فقه است. علیدوست در کتاب «فقه و عقل» به دنبال آن است که با ارائۀ ویژگی‌های عقل در شناخت احکام اسلامی، کاربرد عقل در استنباط احکام شرعی را توسعه بخشد. از این رو، قاعدۀ ملازمه میان حکم عقل و حکم شرع، بر خلاف برخی اصولیان معاصر در این کتاب پذیرفته شده است. در فقه و عقل اثبات می‌شود که عقل می‌تواند با رعایت چارچوب‌ها و ضوابط اجتهاد مرسوم حوزوی، مناط احکام شرع را تشخیص دهد و نیز با استفاده از قرآن و حدیث، مقاصد شریعت را کشف کند؛ در نتیجه این امکان وجود دارد که احکام در نظام و پیکره‌ای درک شود که اجزای آن با یکدیگر هماهنگ‌اند. کتاب می‌کوشد جایگاه عقل در استنباط را با افزایش کاربرد مستقل عقل در استخراج احکام ارتقا بخشد؛ در نتیجه شریعت می‌تواند به مسائل متنوع‌تری پاسخ دهد و آن را در قالب نظامی منسجم شناسایی کند. | کتاب فقه و عقل، ابوالقاسم علیدوست از محققان و مؤلفان حوزوی معاصر در زمینه‌های فقه، اصول فقه و قواعد فقه است. علیدوست در کتاب «فقه و عقل» به دنبال آن است که با ارائۀ ویژگی‌های عقل در شناخت احکام اسلامی، کاربرد عقل در استنباط احکام شرعی را توسعه بخشد. از این رو، قاعدۀ ملازمه میان حکم عقل و حکم شرع، بر خلاف برخی اصولیان معاصر در این کتاب پذیرفته شده است. در فقه و عقل اثبات می‌شود که عقل می‌تواند با رعایت چارچوب‌ها و ضوابط اجتهاد مرسوم حوزوی، مناط احکام شرع را تشخیص دهد و نیز با استفاده از قرآن و حدیث، مقاصد شریعت را کشف کند؛ در نتیجه این امکان وجود دارد که احکام در نظام و پیکره‌ای درک شود که اجزای آن با یکدیگر هماهنگ‌اند. کتاب می‌کوشد جایگاه عقل در استنباط را با افزایش کاربرد مستقل عقل در استخراج احکام ارتقا بخشد؛ در نتیجه شریعت می‌تواند به مسائل متنوع‌تری پاسخ دهد و آن را در قالب نظامی منسجم شناسایی کند. | ||
==نویسنده== | ==نویسنده== | ||
ابوالقاسم علیدوست | ابوالقاسم علیدوست از اساتید درس خارج فقه (از سال ۱۳۸۲ش) و اصول فقه (۱۳۷۵ش) در حوزه علمیه قم است. برخی از کتاب‌های او عبارتند از: «سلسبیل فی أصول التجزئة و الإعراب»، «فقه و عقل»، «فقه و عرف»، «فقه و مصلحت»، «فقه و حقوق قراردادها: ادلۀ عام قرآنی» و «فقه و حقوق قراردادها: ادلۀ عام روائی». | ||
از اساتید | |||
برخی از کتاب‌های او عبارتند از: «سلسبیل فی أصول التجزئة و الإعراب»، «فقه و عقل»، «فقه و عرف»، «فقه و مصلحت»، «فقه و حقوق قراردادها: ادلۀ عام قرآنی» و «فقه و حقوق قراردادها: ادلۀ عام روائی». کتاب فقه و مصلحت اثر برگزیده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در سال ۱۳۸۹ شناخته شد. او هم‌اکنون عضو هیأت علمی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، رئیس انجمن علمی فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و رئیس کرسی علوم نقلی دبیرخانه حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره است. | کتاب فقه و مصلحت اثر برگزیده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در سال ۱۳۸۹ شناخته شد. او هم‌اکنون عضو هیأت علمی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، رئیس انجمن علمی فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و رئیس کرسی علوم نقلی دبیرخانه حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره است. | ||
علیدوست در کنار تألیف آثاری که نشان می‌دهد به مسائل فقهی معاصر توجه می‌کند، حدود چهار سال است به تدریس فقه سیاسی و فقه قضا اشتغال دارد که به‌رغم اهمیت آن دو در فقه معاصر، کمتر در حوزه‌ها تدریس می‌شود.<ref>[http://a-alidoost.ir/persian/page/biography «زندگینامه آیت الله علیدوست»]، سایت ابوالقاسم علیدوست.</ref> | علیدوست در کنار تألیف آثاری که نشان می‌دهد به مسائل فقهی معاصر توجه می‌کند، حدود چهار سال است به تدریس فقه سیاسی و فقه قضا اشتغال دارد که به‌رغم اهمیت آن دو در فقه معاصر، کمتر در حوزه‌ها تدریس می‌شود.<ref>[http://a-alidoost.ir/persian/page/biography «زندگینامه آیت الله علیدوست»]، سایت ابوالقاسم علیدوست.</ref> | ||
==جایگاه و اهمیت== | ==جایگاه و اهمیت== | ||
بر خلاف دیدگاه رایج در میان فقیهان که عملاً عقل را در اجتهادهای فقهی کنار می‌گذارند و قرآن و سنت را کافی می‌دانند، کتاب فقه و عقل تلاش کرده تا جایگاه عقل را در فقه معاصر امامیه احیا کند. نویسندۀ فقه و عقل در آثار دیگر خود تصریح می‌کند که عقل علاوه بر اهمیت در استنباط فقهی، مهمترین عنصر در کشف قوانین حاکم بر علوم انسانی است. از این رو، به باور وی، بازشناسی مفهوم و کارکرد عقل می‌تواند هم در فهم نصوص دینی و هم تولید علوم انسانی اسلامی که از جمله دغدغه‌های امروز پژوهشگران مورد حمایت نظام جمهوری اسلامی است، کمک کند.<ref>علیدوست، [http://a-alidoost.ir/persian/articles/22880 «رهیافتی برای تولید علوم انسانی اسلامی...»].</ref> بر این اساس علیدوست معتقد است که با توجه به توسعۀ ابزار عقل در استنباط می‌توان از فقه هسته‌ای، فقه هنر، فقه امنیت و امثال آن سخن گفت. کتاب فقه و عقل توسط یکی از شاگردان علیدوست به نام سید مهدی موسوی در ۴۳ جلسه تدریس شده است.<ref>[https://t.me/ravesh_feqh/74 کانال تأملاتی در روش‌شناسی فقه].</ref> | بر خلاف دیدگاه رایج در میان فقیهان که عملاً عقل را در اجتهادهای فقهی کنار می‌گذارند و قرآن و سنت را کافی می‌دانند، کتاب فقه و عقل تلاش کرده تا جایگاه عقل را در فقه معاصر امامیه احیا کند. نویسندۀ فقه و عقل در آثار دیگر خود تصریح می‌کند که عقل علاوه بر اهمیت در استنباط فقهی، مهمترین عنصر در کشف قوانین حاکم بر علوم انسانی است. از این رو، به باور وی، بازشناسی مفهوم و کارکرد عقل می‌تواند هم در فهم نصوص دینی و هم تولید علوم انسانی اسلامی که از جمله دغدغه‌های امروز پژوهشگران مورد حمایت نظام جمهوری اسلامی است، کمک کند.<ref>علیدوست، [http://a-alidoost.ir/persian/articles/22880 «رهیافتی برای تولید علوم انسانی اسلامی...»].</ref> بر این اساس علیدوست معتقد است که با توجه به توسعۀ ابزار عقل در استنباط می‌توان از فقه هسته‌ای، فقه هنر، فقه امنیت و امثال آن سخن گفت. کتاب فقه و عقل توسط یکی از شاگردان علیدوست به نام سید مهدی موسوی در ۴۳ جلسه تدریس شده است.<ref>[https://t.me/ravesh_feqh/74 کانال تأملاتی در روش‌شناسی فقه].</ref> | ||