هنر از دیدگاه فقه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۰۵: خط ۱۰۵:
# حرام‌بودن نقاشی و مجسمه‌سازی جانداران؛  
# حرام‌بودن نقاشی و مجسمه‌سازی جانداران؛  
# حرمت مجسمه‌سازی جانداران؛  
# حرمت مجسمه‌سازی جانداران؛  
# جواز نقاشی و مجسمه‌سازی، چه جانداران و چه غیرجانداران (ص ۸۷).
# جواز نقاشی و مجسمه‌سازی، چه جانداران و چه غیرجانداران (ص۸۷).


=== بررسی ادله حرمت نقاشی و مجسمه‌سازی ===
=== بررسی ادله حرمت نقاشی و مجسمه‌سازی ===
خط ۱۲۰: خط ۱۲۰:
نویسنده مواضع فقها در رابطه با رسانه را در دو رویکرد‌ کلی جای می‌دهد:  
نویسنده مواضع فقها در رابطه با رسانه را در دو رویکرد‌ کلی جای می‌دهد:  


=== رویکرد اول، مخالفت مطلق ===
=== رویکرد مخالفت مطلق با سینما ===
نگارنده رویکرد نخست فقیهان با سینما را مخالفت مطلق با سینما دانسته است. به گفته او این رویکرد ویژه دوران قبل از انقلاب اسلامی ایران است، زمانی که سینما چیزی جز تقلید کورکورانه از فرهنگ ضددینی غرب نبود. وی چهار عامل کلیِ اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را از دلایل مخافت قطعیِ علما با این پدیده دانسته است. عوامل سیاسی-اجتماعی مانند [[کشف حجاب]] و حضور عوامل خارجی در لفّافه استعمار، عوامل فرهنگی مانند جشن‌های ۲۵۰۰ ساله، و عوامل اقتصادی مانند یکّه‌تازی فیلم‌های خارجی در عرصه‌ پخش سینمای ایران (ص۲۳۰-۲۳۲).
نگارنده رویکرد نخست فقیهان با سینما را مخالفت مطلق با سینما دانسته است. به گفته او این رویکرد ویژه دوران قبل از انقلاب اسلامی ایران است، زمانی که سینما چیزی جز تقلید کورکورانه از فرهنگ ضددینی غرب نبود. وی چهار عامل کلیِ اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را از دلایل مخافت قطعیِ علما با این پدیده دانسته است. عوامل سیاسی-اجتماعی مانند [[کشف حجاب]] و حضور عوامل خارجی در لفّافه استعمار، عوامل فرهنگی مانند جشن‌های ۲۵۰۰ ساله، و عوامل اقتصادی مانند یکّه‌تازی فیلم‌های خارجی در عرصه‌ پخش سینمای ایران (ص۲۳۰-۲۳۲).


=== رویکرد دوم، موافقت محدود ===
=== رویکرد موافقت محدود با سینما ===
به نظر نویسنده کتاب، با پیروزی انقلاب اسلامی و با توجه به این سخن امام خمینی که «ما با سینما مخالف نیستیم، بلکه با فحشا مخالفیم»، تولیدات سینما دگرگون شد و فقها به شرط رعایت اصول اسلامی، اصل سینما را تجویز کردند. نویسنده چهار عامل پیشین (اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی) را نسبت به این رویکرد تأثیرگذار دانسته است. عوامل سیاسی و اجتماعی مانند تأسیس جمهوری اسلامی ایران و به وجود آمدن سوژه‌های جدید مانند هشت سال دفاع مقدس، عوامل فرهنگی مانند قطع واردات فیلم‌های مبتذل از غرب، و عوامل اقتصادی مانند آغاز به کار صنعت فیلم‌سازی در کشور (ص۲۳۵-۲۳۷).
به نظر نویسنده کتاب، با پیروزی انقلاب اسلامی و با توجه به این سخن امام خمینی که «ما با سینما مخالف نیستیم، بلکه با فحشا مخالفیم»، تولیدات سینما دگرگون شد و فقها به شرط رعایت اصول اسلامی، اصل سینما را تجویز کردند. نویسنده چهار عامل پیشین (اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی) را نسبت به این رویکرد تأثیرگذار دانسته است. عوامل سیاسی و اجتماعی مانند تأسیس جمهوری اسلامی ایران و به وجود آمدن سوژه‌های جدید مانند هشت سال دفاع مقدس، عوامل فرهنگی مانند قطع واردات فیلم‌های مبتذل از غرب، و عوامل اقتصادی مانند آغاز به کار صنعت فیلم‌سازی در کشور (ص۲۳۵-۲۳۷).


خط ۱۲۹: خط ۱۲۹:
مصنف در فصل سوم کتاب، احکام رسانه و سینما را بررسی کرده است. از جمله این احکام می‌توان به لزوم تحقیق در درستی اخبار، حرمت نشر اکاذیب، رابطه زنان و مردان، پوشیدن لباس جنس مخالف و گریم مردان و زنان اشاره کرد.
مصنف در فصل سوم کتاب، احکام رسانه و سینما را بررسی کرده است. از جمله این احکام می‌توان به لزوم تحقیق در درستی اخبار، حرمت نشر اکاذیب، رابطه زنان و مردان، پوشیدن لباس جنس مخالف و گریم مردان و زنان اشاره کرد.


=== کذب و خلاف واقع نمایی ===
=== کذب و خلاف واقع‌نمایی ===
نویسنده ماهیت کذب را «عدم تطابق خبر با واقعیت» و حرمت آن را از ضروریات دین دانسته است. او برای بررسی این سؤال که: اگر یک بازیگر در فیلم سخنی خلاف واقع بگوید و همه بدانند که قصد او از آن سخن جدی نیست، آیا این جمله دروغ به‌شمار می‌آید یا نه؟ پاسخ به این سؤال را مبتنی بر دو نظریۀ '''تئوری اعتبار''' و '''تئوری تعهد''' می‌داند:
نویسنده ماهیت کذب را «عدم تطابق خبر با واقعیت» و حرمت آن را از ضروریات دین دانسته است. او برای بررسی این سؤال که: اگر یک بازیگر در فیلم سخنی خلاف واقع بگوید و همه بدانند که قصد او از آن سخن جدی نیست، آیا این جمله دروغ به‌شمار می‌آید یا نه؟ پاسخ به این سؤال را مبتنی بر دو نظریۀ '''تئوری اعتبار''' و '''تئوری تعهد''' می‌داند:


خط ۱۳۶: خط ۱۳۶:


=== تشبّه به جنس مخالف ===
=== تشبّه به جنس مخالف ===
به گفته نزهت، برخی فقیهان تشبّه به جنس مخالف (گریم یا پوشیدن لباس جنس مخالف) را حرام و برخی دیگر آن را جایز دانسته‌اند. روایاتی که از همانندی زنان به مردان و بالعکس نهی کرده، و نیز روایاتی که از پوشیدن لباس جنس مخالف منع کرده، از ادله حرمت است. نگارندۀ کتاب، پس از بررسی ادله، این روایات را ناتمام می‌داند. به نظر او برخی از این روایات از نظر سندی، ضعیف‌اند. همچنین او معتقد است، روایاتی که از همانندی مردان به زنان و زنان به مردان نهی کرده، منصرف به تشابه در طبیعت جنس مخالف است نه هرگونه همانندی. با فقدان دلیل معتبر، مقتضای اصل برائت جایزبودن تشبّه مردان به زنان و بالعکس خواهد بود، به‌ویژه اگر این امر برای یک هدف مقدس و عقلایی انجام شود (ص۲۴۷-۲۶۷).  
به گفته نزهت، برخی فقیهان تشبّه به جنس مخالف (گریم یا پوشیدن لباس جنس مخالف) را حرام و برخی دیگر آن را جایز دانسته‌اند. روایاتی که از همانندی زنان به مردان و بالعکس نهی کرده، و نیز روایاتی که از پوشیدن لباس جنس مخالف منع کرده، از ادله حرمت است. نگارنده کتاب، پس از بررسی ادله، این روایات را ناتمام می‌داند. به نظر او برخی از این روایات از نظر سندی، ضعیف‌اند. همچنین او معتقد است، روایاتی که از همانندی مردان به زنان و زنان به مردان نهی کرده، منصرف به تشابه در طبیعت جنس مخالف است نه هرگونه همانندی. با فقدان دلیل معتبر، مقتضای اصل برائت جایزبودن تشبّه مردان به زنان و بالعکس خواهد بود، به‌ویژه اگر این امر برای یک هدف مقدس و عقلایی انجام شود (ص۲۴۷-۲۶۷).  


=== رابطه زنان و مردان در نمایش ===
=== رابطه زنان و مردان در نمایش ===