شبیه‌سازی انسان در آینه فقه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها) جز added Category:مقالات کتابشناسی using HotCat |
|||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
* '''چکیده''' | * '''چکیده''' | ||
'''شبیه‌سازی انسان در آیینه فقه''' اثر سید محسن مرتضوی به‌طور جامع به مسأله شبیه‌سازی پرداخته است. شبیه‌سازی انسان و حیوان یکی از موضوعات پیچیده و چالش‌برانگیز در عرصه فقه و علم است که نیازمند بررسی‌های دقیق و عمیق می‌باشد. این کتاب برگرفته از دروس خارج مسائل مستحدثه حسین شوپایی است. | '''شبیه‌سازی انسان در آیینه فقه''' اثر سید محسن مرتضوی به‌طور جامع به مسأله شبیه‌سازی پرداخته است. شبیه‌سازی انسان و حیوان یکی از موضوعات پیچیده و چالش‌برانگیز در عرصه فقه و علم است که نیازمند بررسی‌های دقیق و عمیق می‌باشد. این کتاب برگرفته از دروس خارج مسائل مستحدثه حسین شوپایی است. | ||
در بخش | در بخش نخست، نویسنده به تعریف شبیه‌سازی و مفاهیم مرتبط با آن می‌پردازد. شبیه‌سازی به معنای تولید یک موجود زنده با استفاده از اطلاعات ژنتیکی موجود است. مرتضوی پس از بیان ادله، با استناد به آیات و روایات، به انتقادات مخالفان شبیه‌سازی اشاره کرده و به این نتیجه می‌رسد که این عمل می‌تواند منجر به اختلال در نظام اجتماعی، از بین رفتن نسب و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده و همچنین ایجاد مشکلات اخلاقی و اجتماعی گردد. | ||
بخش سوم به همزادسازی اختصاص دارد. در این بخش، مراحل همزادسازی و احکام آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. مرتضوی به شرایطی که جداسازی سلول و انتقال آن ممکن است حرام یا جایز باشد، اشاره می‌کند و احکام مربوط به نسبت طفل همزادسازی‌شده با والدین را نیز مطرح می‌سازد. | در بخش دوم، احکام تکلیفی و وضعی شبیه‌سازی اعضای بدن بررسی می‌شود. نویسنده جواز شبیه‌سازی اعضا را پذیرفته و تأکید می‌کند که اعضای شبیه‌سازی‌شده پس از پیوند به بدن پاک محسوب می‌شوند. همچنین، در مورد مالکیت این اعضا، مرتضوی بر این باور است که انسان مالک اعضای بدن خود نیست و خرید و فروش آنها جایز نیست.بخش سوم به همزادسازی اختصاص دارد. در این بخش، مراحل همزادسازی و احکام آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. مرتضوی به شرایطی که جداسازی سلول و انتقال آن ممکن است حرام یا جایز باشد، اشاره می‌کند و احکام مربوط به نسبت طفل همزادسازی‌شده با والدین را نیز مطرح می‌سازد. بخش چهارم به شبیه‌سازی حیوانات می‌پردازد. نویسنده شبیه‌سازی حیوانات را جایز دانسته و مسائل مربوط به مالکیت و خرید و فروش این حیوانات را تحلیل می‌کند. | ||
بخش چهارم به شبیه‌سازی حیوانات می‌پردازد. نویسنده شبیه‌سازی حیوانات را جایز دانسته و مسائل مربوط به مالکیت و خرید و فروش این حیوانات را تحلیل می‌کند | |||
اثر سید محسن مرتضوی به‌طور جامع و دقیق به بررسی ابعاد فقهی و فنی شبیه‌سازی انسان و حیوان می‌پردازد و با ارائه دلایل مستدل، سعی در تبیین مواضع فقهی در این زمینه دارد. | اثر سید محسن مرتضوی به‌طور جامع و دقیق به بررسی ابعاد فقهی و فنی شبیه‌سازی انسان و حیوان می‌پردازد و با ارائه دلایل مستدل، سعی در تبیین مواضع فقهی در این زمینه دارد. | ||
| خط ۷۱: | خط ۶۸: | ||
نگارنده پس از بررسی این دلایل، بیان می‌کند که برخی از فقها به دلایلی چون ایجاد اختلال در نظام اجتماعی، به دلیل شباهت زیاد فرزند شبیه‌سازی‌شده با صاحب سلول غیرجنسی (زن یا مرد)، شبیه‌سازی را حرام می‌دانند. این شباهت می‌تواند باعث شود که افراد محرم با فرد شبیه‌سازی‌شده اشتباه گرفته شوند یا هویت افراد در معاملات و تعاملات اجتماعی مبهم گردد (ص۶۰). همچنین، شبیه‌سازی می‌تواند منجر به از بین رفتن نهاد ازدواج و خانواده شود، چرا که انسان‌ها بدون نیاز به ازدواج صاحب فرزند می‌شوند (ص۶۴). دیگر پیامدهای منفی شبیه‌سازی شامل پیری زودرس و بروز بیماری‌های ژنتیکی است (ص۶۵–۶۶). علاوه بر این، در برخی موارد شبیه‌سازی انسان با اعمال حرامی مانند لمس یا نگاه به بدن نامحرم همراه است (ص۶۶). | نگارنده پس از بررسی این دلایل، بیان می‌کند که برخی از فقها به دلایلی چون ایجاد اختلال در نظام اجتماعی، به دلیل شباهت زیاد فرزند شبیه‌سازی‌شده با صاحب سلول غیرجنسی (زن یا مرد)، شبیه‌سازی را حرام می‌دانند. این شباهت می‌تواند باعث شود که افراد محرم با فرد شبیه‌سازی‌شده اشتباه گرفته شوند یا هویت افراد در معاملات و تعاملات اجتماعی مبهم گردد (ص۶۰). همچنین، شبیه‌سازی می‌تواند منجر به از بین رفتن نهاد ازدواج و خانواده شود، چرا که انسان‌ها بدون نیاز به ازدواج صاحب فرزند می‌شوند (ص۶۴). دیگر پیامدهای منفی شبیه‌سازی شامل پیری زودرس و بروز بیماری‌های ژنتیکی است (ص۶۵–۶۶). علاوه بر این، در برخی موارد شبیه‌سازی انسان با اعمال حرامی مانند لمس یا نگاه به بدن نامحرم همراه است (ص۶۶). | ||
مرتضوی در انتهای بحث چنین نتیجه می‌گیرد که شبیه‌سازی انسان به دلیل از بین رفتن نسب و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده و مشکلات اجتماعی و فرهنگی متعدد، حرام است (ص۶۷ و ۷۱). وی همچنین به فتاوای فقهای شیعه مانند | مرتضوی در انتهای بحث چنین نتیجه می‌گیرد که شبیه‌سازی انسان به دلیل از بین رفتن نسب و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده و مشکلات اجتماعی و فرهنگی متعدد، حرام است (ص۶۷ و ۷۱). وی همچنین به فتاوای فقهای شیعه مانند سیستانی (ص۶۷)، تبریزی (ص۶۸)، شبیری زنجانی و مکارم شیرازی (ص۶۹) اشاره می‌کند که شبیه‌سازی انسان را حرام دانسته‌اند. | ||
=== احکام وضعی شبیه‌سازی انسان === | === احکام وضعی شبیه‌سازی انسان === | ||
| خط ۸۰: | خط ۷۷: | ||
نویسنده در خصوص انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به مادر، دو دیدگاه را مطرح می‌کند: برخی صاحب تخمک را مادر می‌دانند و برخی دیگر، صاحب رحم را مادر می‌شمارند. به گفته وی، بر اساس مبنای ما، صاحب رحم مادر محسوب می‌شود؛ بنابراین، انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به زنی که فرزند در رحم او رشد می‌کند، مجاز است (ص۷۴–۷۵). | نویسنده در خصوص انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به مادر، دو دیدگاه را مطرح می‌کند: برخی صاحب تخمک را مادر می‌دانند و برخی دیگر، صاحب رحم را مادر می‌شمارند. به گفته وی، بر اساس مبنای ما، صاحب رحم مادر محسوب می‌شود؛ بنابراین، انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به زنی که فرزند در رحم او رشد می‌کند، مجاز است (ص۷۴–۷۵). | ||
=== محرم شدن دختر شبیه‌سازی‌شده با شوهر صاحب رحم === | === محرم شدن دختر شبیه‌سازی‌شده با شوهر صاحب رحم === | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۱: | ||
== همزادسازی انسان == | == همزادسازی انسان == | ||
مؤلف در فصل اول بخش سوم به تعریف همزادسازی انسان پرداخته است (ص۱۲۵) | مؤلف در فصل اول بخش سوم به تعریف همزادسازی انسان پرداخته است (ص۱۲۵) او در فصل دوم به بررسی احکام تکلیفی همزادسازی انسان می‌پردازد و معتقد است که فرایند همزادسازی انسان شامل سه مرحله است که هرکدام حکم تکلیفی خاص خود را دارند. این مراحل عبارتند از جداسازی سلول تلقیح‌شده و بیرون آوردن آن از رحم، انتقال سلول جداشده از رحم به رحم زن دیگری، از بین بردن سلول‌های جداشده از رحم.(ص۱۳۱) | ||
=== احکام تکلیفی همزادسازی انسان === | === احکام تکلیفی همزادسازی انسان === | ||
* جداسازی سلول تلقیح‌شده و بیرون آوردن آن از رحم | * جداسازی سلول تلقیح‌شده و بیرون آوردن آن از رحم: مرتضوی بر این باور است که در فرایند جداسازی سلول شکافته‌شده از رحم، ممکن است به سایر سلول‌ها آسیب برسد یا آنها نابود شوند؛ بنابراین، هر عملی که منجر به نابودی یا توقف فرایند تکامل انسان شود، حرام است. از این رو، جداسازی سلول شکافته‌شده از رحم زن جایز نیست. برخی روایات نیز این موضوع را تأیید می‌کنند (ص۱۳۲). مرتضوی اشاره می‌کند که اگر علم پیشرفت کند و بتوان از آسیب یا نابودی سایر سلول‌ها جلوگیری کرد، در این صورت عملیات جداسازی سلول‌ها بدون اشکال خواهد بود (ص۱۳۳). | ||
* انتقال سلول جداشده از رحم به رحم زن دیگری: مرتضوی در این بخش به سه حالت مختلف در فرایند انتقال سلول شکافته‌شده به رحم زن دیگر اشاره می‌کند: | |||
* اگر صاحب رحم، همسر دیگر صاحب سلول غیرجنسی باشد: در این حالت، مرتضوی معتقد است که انتقال سلول غیرجنسی شوهر به رحم همسر دیگرش مجاز است (ص۱۳۴). | * اگر صاحب رحم، همسر دیگر صاحب سلول غیرجنسی باشد: در این حالت، مرتضوی معتقد است که انتقال سلول غیرجنسی شوهر به رحم همسر دیگرش مجاز است (ص۱۳۴). | ||
* اگر صاحب رحم، یکی از زنان محرم صاحب سلول غیرجنسی باشد: مرتضوی انتقال سلول به رحم یکی از زنان محرم شوهر (مانند خواهر یا مادر) را حرام می‌داند؛ زیرا بر اساس برخی روایات، انتقال نطفه به رحم غیرهمسر جایز نیست (ص۱۳۴). همچنین، این فرایند ممکن است منجر به مشکلاتی در نسب و هویت فرد شود، چرا که فرد ممکن است در چند عنوان مختلف قرار گیرد؛ مثلاً صاحب رحم هم مادر و هم عمه، و صاحب سلول غیرجنسی هم پدر و هم دایی باشد (ص۱۳۵). | * اگر صاحب رحم، یکی از زنان محرم صاحب سلول غیرجنسی باشد: مرتضوی انتقال سلول به رحم یکی از زنان محرم شوهر (مانند خواهر یا مادر) را حرام می‌داند؛ زیرا بر اساس برخی روایات، انتقال نطفه به رحم غیرهمسر جایز نیست (ص۱۳۴). همچنین، این فرایند ممکن است منجر به مشکلاتی در نسب و هویت فرد شود، چرا که فرد ممکن است در چند عنوان مختلف قرار گیرد؛ مثلاً صاحب رحم هم مادر و هم عمه، و صاحب سلول غیرجنسی هم پدر و هم دایی باشد (ص۱۳۵). | ||
* اگر صاحب رحم هیچ رابطه نسبی با صاحب سلول غیرجنسی نداشته باشد: در این حالت، مرتضوی این عمل را مصداق انتقال نطفه شوهر به رحم غیرهمسر دانسته و آن را حرام اعلام می‌کند (ص۱۳۶). در هر سه حالت، مسئله لمس و نگاه نامحرم مطرح است، مگر زمانی که این عمل توسط شوهر صورت گیرد (ص۱۳۶). | * اگر صاحب رحم هیچ رابطه نسبی با صاحب سلول غیرجنسی نداشته باشد: در این حالت، مرتضوی این عمل را مصداق انتقال نطفه شوهر به رحم غیرهمسر دانسته و آن را حرام اعلام می‌کند (ص۱۳۶). در هر سه حالت، مسئله لمس و نگاه نامحرم مطرح است، مگر زمانی که این عمل توسط شوهر صورت گیرد (ص۱۳۶). | ||
* از بین بردن سلول‌های جداشده از رحم | * از بین بردن سلول‌های جداشده از رحم: مرتضوی معتقد است که از بین بردن سلول‌هایی که از رحم جدا شده و در آزمایشگاه نگهداری می‌شوند، جایز است. به‌اعتقاد وی، آنچه در روایات حرام شمرده شده، نابود کردن نطفه در داخل رحم است، اما در این حالت، سلول‌ها خارج از رحم از بین می‌روند (ص۱۴۱). با این حال، برخی از علمای دیگر بر این باورند که چون این سلول‌ها قابلیت تبدیل به جنین را دارند، نابودی آنها حرام است (ص۱۳۸). | ||
مرتضوی معتقد است که از بین بردن سلول‌هایی که از رحم جدا شده و در آزمایشگاه نگهداری می‌شوند، جایز است. به‌اعتقاد وی، آنچه در روایات حرام شمرده شده، نابود کردن نطفه در داخل رحم است، اما در این حالت، سلول‌ها خارج از رحم از بین می‌روند (ص۱۴۱). با این حال، برخی از علمای دیگر بر این باورند که چون این سلول‌ها قابلیت تبدیل به جنین را دارند، نابودی آنها حرام است (ص۱۳۸). | |||
=== احکام وضعی همزادسازی انسان === | === احکام وضعی همزادسازی انسان === | ||
مؤلف در فصل سوم بخش سوم به احکام وضعی همزادسازی پرداخته است | مؤلف در فصل سوم بخش سوم به احکام وضعی همزادسازی پرداخته است که مهمترین آنها نسبت فرزند با سایر افراد است. | ||
* نسبت طفل همزادسازی‌شده با پدر: نویسنده معتقد است که برای اثبات پدری، تولد از سلول جنسی معیار است. اما در اینجا طفل از تلقیح سلول غیرجنسی با تخمک ایجاد و متولد شده است؛ بنابراین، رابطه فرزند و پدری با صاحب سلول غیرجنسی برقرار نمی‌شود (ص۱۴۴). | |||
* نسبت طفل همزادسازی‌شده با مادر: مرتضوی بیان می‌کند که اگر سلول تلقیح‌شده به رحم همان زنی که تخمک از او گرفته شده منتقل شود، عنوان مادری بر او صدق می‌کند و طفل همزادسازی‌شده فرزند او محسوب می‌شود (ص۱۴۵). اما اگر صاحب رحم، فردی غیر از صاحب تخمک باشد، چند ملاک برای تعیین مادر وجود دارد: | |||
* نسبت طفل همزادسازی‌شده با پدر نویسنده معتقد است که برای اثبات پدری، تولد از سلول جنسی معیار است. اما در اینجا طفل از تلقیح سلول غیرجنسی با تخمک ایجاد و متولد شده است؛ بنابراین، رابطه فرزند و پدری با صاحب سلول غیرجنسی برقرار نمی‌شود (ص۱۴۴). | |||
* نسبت طفل همزادسازی‌شده با مادر مرتضوی بیان می‌کند که اگر سلول تلقیح‌شده به رحم همان زنی که تخمک از او گرفته شده منتقل شود، عنوان مادری بر او صدق می‌کند و طفل همزادسازی‌شده فرزند او محسوب می‌شود (ص۱۴۵). اما اگر صاحب رحم، فردی غیر از صاحب تخمک باشد، چند ملاک برای تعیین مادر وجود دارد: | |||
*# ملاک مادری، صاحب رحم بودن است (ص۱۴۶)؛ | *# ملاک مادری، صاحب رحم بودن است (ص۱۴۶)؛ | ||
*# صاحب تخمک، مادر است (ص۱۵۶)؛ | *# صاحب تخمک، مادر است (ص۱۵۶)؛ | ||
| خط ۱۶۷: | خط ۱۵۳: | ||
مؤلف با نقد و بررسی این ملاک‌ها معتقد است مادر کسی است که صاحب رحم بوده و فرزند از او متولد شده باشد (ص۱۶۳). وی برای اثبات این ادعا به لغت، فهم عرفی (ص۱۴۶)، آیات قرآن همچون آیه ۲ سوره لقمان، آیه ۱۵ سوره احقاف و آیه ۳۲ سوره نجم و همچنین برخی روایات (ص۱۴۸–۱۴۹) استناد کرده و باور دارد ملاک مادری، حمل و ولادت از آن زن است. (ص۱۴۶–۱۴۷) برخی فقهای شیعه از جمله سید ابوالقاسم خویی (ص۱۵۵) و جواد تبریزی (ص۱۵۶) نیز صاحب رحم را مادر می‌دانند. | مؤلف با نقد و بررسی این ملاک‌ها معتقد است مادر کسی است که صاحب رحم بوده و فرزند از او متولد شده باشد (ص۱۶۳). وی برای اثبات این ادعا به لغت، فهم عرفی (ص۱۴۶)، آیات قرآن همچون آیه ۲ سوره لقمان، آیه ۱۵ سوره احقاف و آیه ۳۲ سوره نجم و همچنین برخی روایات (ص۱۴۸–۱۴۹) استناد کرده و باور دارد ملاک مادری، حمل و ولادت از آن زن است. (ص۱۴۶–۱۴۷) برخی فقهای شیعه از جمله سید ابوالقاسم خویی (ص۱۵۵) و جواد تبریزی (ص۱۵۶) نیز صاحب رحم را مادر می‌دانند. | ||
* نسبت خواهری و برادری بین اطفال همزادسازی‌شده نگارنده در این قسمت به بررسی رابطه خواهری و برادری میان فرزندان حاصل از همزادسازی پرداخته است (ص۱۶۳). وی بیان می‌کند که به دلیل تولد این فرزندان از سلول‌های غیرجنسی، رابطه پدری برای آنان قابل اثبات نیست؛ بنابراین نمی‌توان رابطه خواهری و برادری را نیز برایشان ثابت کرد (ص۱۶۴). مرتضوی اظهار می‌دارد که اگر این کودکان از یک رحم متولد شده باشند، رابطه خواهری و برادری مادری میان آنان ثابت می‌شود؛ اما در صورتی که از رحم‌های مختلف به دنیا آمده باشند، از نظر مادری نیز رابطه‌ای میانشان وجود ندارد (ص۱۶۴) و در نتیجه می‌توانند با یکدیگر ازدواج کنند (ص۱۶۵). | * نسبت خواهری و برادری بین اطفال همزادسازی‌شده: نگارنده در این قسمت به بررسی رابطه خواهری و برادری میان فرزندان حاصل از همزادسازی پرداخته است (ص۱۶۳). وی بیان می‌کند که به دلیل تولد این فرزندان از سلول‌های غیرجنسی، رابطه پدری برای آنان قابل اثبات نیست؛ بنابراین نمی‌توان رابطه خواهری و برادری را نیز برایشان ثابت کرد (ص۱۶۴). مرتضوی اظهار می‌دارد که اگر این کودکان از یک رحم متولد شده باشند، رابطه خواهری و برادری مادری میان آنان ثابت می‌شود؛ اما در صورتی که از رحم‌های مختلف به دنیا آمده باشند، از نظر مادری نیز رابطه‌ای میانشان وجود ندارد (ص۱۶۴) و در نتیجه می‌توانند با یکدیگر ازدواج کنند (ص۱۶۵). | ||
احکام استثناء شده بحث نَسَب | احکام استثناء شده بحث نَسَب | ||
| خط ۱۷۵: | خط ۱۶۱: | ||
=== خرید و فروش سلول‌های تلقیحی برای همزادسازی === | === خرید و فروش سلول‌های تلقیحی برای همزادسازی === | ||
نویسنده | از نظر نویسنده با توجه به اشکالات متعدد (ص۱۶۹–۱۷۱)، خرید و فروش سلول‌های تلقیحی جایز نیست. همچنین او بر این باور است که خرید و فروش کودک همزادسازی‌شده نیز حرام است؛ زیرا انسان آزاد نمی‌تواند به مالکیت کسی درآید (ص۱۷۱). | ||
=== اجاره رحم برای همزادسازی === | === اجاره رحم برای همزادسازی === | ||
نویسنده معتقد است به دلایلی مانند حرمت همزادسازی و ناسازگاری اجاره رحم با حقوق شوهر، اجاره رحم برای فرایند همزادسازی جایز نیست (ص۱۷۲). | نویسنده معتقد است به دلایلی مانند حرمت همزادسازی و ناسازگاری اجاره رحم با حقوق شوهر، اجاره رحم برای فرایند همزادسازی جایز نیست (ص۱۷۲). | ||
همچنین بر اساس دلایل نقلی و دیدگاه‌های فقهای شیعه، از بین بردن سلول‌های تلقیحی که در رحم قرار دارند، جایز نیست (ص۱۷۳). بنابراین، هر اقدامی که منجر به نابودی آنها شود نیز غیرمجاز است و دیه آن بیست دینار شرعی تعیین شده است (ص۱۷۴). | |||
== شبیه‌سازی حیوانات == | == شبیه‌سازی حیوانات == | ||
| خط ۱۸۸: | خط ۱۷۲: | ||
=== احکام تکلیفی شبیه‌سازی حیوانات === | === احکام تکلیفی شبیه‌سازی حیوانات === | ||
در فصل دوم | مرتضوی در فصل دوم به تحلیل احکام تکلیفی شبیه‌سازی حیوانات می‌پردازد. وی تصریح می‌کند که از منظر فقهای شیعه (ص ۱۹۱ و ۱۹۲) و اکثریت علمای اهل سنت (ص ۱۹۲ و ۱۹۳)، شبیه‌سازی حیوانات فی‌نفسه جایز است. اما برخی از فقهای اهل سنت با همان دلایل حرمت شبیه‌سازی انسان(ص ۳۲–۳۸) این عمل را بروی حیوانات هم حرام دانسته‌اند (ص ۱۸۴). | ||
در فصل سوم | === احکام وضعی شبیه‌سازی حیوانات === | ||
در فصل سوم ، نویسنده به بررسی احکام وضعی مربوط به حیوانات شبیه‌سازی‌شده می‌پردازد و چند موضوع کلیدی را مورد توجه قرار می‌دهد: | |||
* مالکیت حیوان شبیه‌سازی‌شده | * مالکیت حیوان شبیه‌سازی‌شده | ||
مرتضوی بیان می‌کند که بر اساس فقه امامیه، مالکیت حیوان معمولاً به مادر آن تعلق | مرتضوی بیان می‌کند که بر اساس فقه امامیه، مالکیت حیوان معمولاً به مادر آن تعلق دارد. بنابراین، اگر سلول تلقیح‌شده در رحم یک حیوان قرار گیرد، مالکیت حیوان شبیه‌سازی‌شده متعلق به صاحب همان حیوان خواهد بود (ص ۱۹۶). اما اگر سلول غیرجنسی با تخمک در شرایط آزمایشگاهی ترکیب شود و سپس حیوانی متولد گردد، مالکیت آن به صاحب حیوانی که سلول غیرجنسی از آن گرفته شده است بازمی‌گردد، در حالی که در مورد تخمک، تنها مسئله غرامت و ضمان مطرح می‌شود (ص ۱۹۹). | ||
* طهارت و نجاست حیوان شبیه‌سازی‌شده | * طهارت و نجاست حیوان شبیه‌سازی‌شده | ||
نویسنده تصریح می‌کند که اگر حیوان شبیه‌سازی‌شده از سلول غیرجنسی یک حیوان حلال‌گوشت ایجاد شود و ویژگی‌های همان حیوان را داشته باشد، گوشت آن نیز حلال خواهد بود (ص ۱۹۹–۲۰۰). همچنین، در صورتی که گوسفند، گاو یا شتر شبیه‌سازی‌شده باشد، می‌توان از آن برای قربانی یا کفاره استفاده کرد (ص ۲۰۲). در مقابل، اگر حیوان شبیه‌سازی‌شده از سلول غیرجنسی حیوانی نجس‌العین یا حرام‌گوشت ایجاد شده باشد، آن حیوان نیز نجس محسوب خواهد شد و گوشت آن قابل مصرف نخواهد بود (ص ۱۹۹–۲۰۰). | نویسنده تصریح می‌کند که اگر حیوان شبیه‌سازی‌شده از سلول غیرجنسی یک حیوان حلال‌گوشت ایجاد شود و ویژگی‌های همان حیوان را داشته باشد، گوشت آن نیز حلال خواهد بود (ص ۱۹۹–۲۰۰). همچنین، در صورتی که گوسفند، گاو یا شتر شبیه‌سازی‌شده باشد، می‌توان از آن برای قربانی یا کفاره استفاده کرد (ص ۲۰۲). در مقابل، اگر حیوان شبیه‌سازی‌شده از سلول غیرجنسی حیوانی نجس‌العین یا حرام‌گوشت ایجاد شده باشد، آن حیوان نیز نجس محسوب خواهد شد و گوشت آن قابل مصرف نخواهد بود (ص ۱۹۹–۲۰۰). | ||