فقه معاصر:پیش‌نویس مقصدهای شریعت (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

Alikhani (بحث | مشارکت‌ها)
اصلاح ارقام
Alikhani (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۵۱: خط ۵۱:
نکته‌ی قابل تامل آنکه در جلد، شناسنامه و مقدمه محقق، نام نویسنده اصلی کتاب ضبط نشده و تنها در پایان مقدمه مترجم نام طه جابر العلوانی به عنوان نویسنده ثبت شده است(ص۶۸).
نکته‌ی قابل تامل آنکه در جلد، شناسنامه و مقدمه محقق، نام نویسنده اصلی کتاب ضبط نشده و تنها در پایان مقدمه مترجم نام طه جابر العلوانی به عنوان نویسنده ثبت شده است(ص۶۸).


== معرفی اجمالی و ساختار ==
== معرفی اجمالی ==
مقاصد الشریعه، اثر دکتر [[طه جابر العلوانی]]، کتابی در حوزه [[فلسفه فقه]] است. این اثر برای نخستین‌بار در 1421ق به کوشش انتشارات دار الهادی در 187 صفحه منتشر شد.  
مقاصد الشریعه، اثر دکتر [[طه جابر العلوانی]]، کتابی در حوزه [[فلسفه فقه]] است. این اثر برای نخستین‌بار در 1421ق به کوشش انتشارات دار الهادی در 187 صفحه منتشر شد.


کتاب با مقدمه‌ای از عبدالجبار الرفاعی، مؤلف [[فلسفة الفقه و مقاصد الشریعة (کتاب)|فلسفة الفقه و مقاصد الشریعة]]، آغاز شده و مباحث آن در پنج فصل سامان یافته است. در فصل اول به نقد و بررسی میراث فقهی پرداخته می‌شود و نویسنده موانعی را که بازنگری در میراث فقهی را دشوار ساخته‌اند، شناسایی می‌کند. فصل دوم به فقه اولویت‌ها اختصاص دارد و در آن مباحثی در زمینه تشخیص و رتبه‌بندی امور بر اساس اهمیت شرعی و مقاصدی توضیح داده می‌شود.
نویسنده در این اثر با استناد به ادله عقلی و نقلی، شریعت را مبتنی بر مقاصد معرفی می‌کند و تلاش دارد تا فهم سنتی و ایستا از فقه و شریعت را به سمت رویکرد مقاصدی و منطبق بر مقتضیات زمان و مکان هدایت کند. العلوانی روش‌شناسی خاصی برای فهم مقاصد شریعت ارائه می‌دهد که مبتنی بر مرجعیت قرآن است. او معتقد است باید ابعاد غیبی و ماورایی دین را به واقعیت مادی و محسوس پیوند زد تا تأثیرات غیب در عالم محسوس قابل درک شود. همچنین به نظر العلوانی، میراث فقهی باید پالایش و تصحیح شود تا با قرآن منطبق و قابلیت جهانی شدن و مشارکت در فرهنگ مشترک جهانی را پیدا کند. او علم مقاصد شریعت را نه فقط ابزاری فقهی، بلکه نظام معرفتی کلی می‌داند که می‌تواند در بازسازی فقه اکبر (کلام) و اصول فقه نقش فعال داشته باشد.{{مدرک}}
 
=== ساختار ===
کتاب با مقدمه‌ای از عبدالجبار الرفاعی، مؤلف [[فلسفة الفقه و مقاصد الشریعة (کتاب)|فلسفة الفقه و مقاصد الشریعة]]، آغاز شده، با فهرست مطالب پایان می‌یابد. مباحث کتاب در پنج فصل سامان یافته است. در فصل اول به نقد و بررسی میراث فقهی پرداخته می‌شود و نویسنده موانعی را که بازنگری در میراث فقهی را دشوار ساخته‌اند، شناسایی می‌کند. فصل دوم به فقه اولویت‌ها اختصاص دارد و در آن مباحثی در زمینه تشخیص و رتبه‌بندی امور بر اساس اهمیت شرعی و مقاصدی توضیح داده می‌شود.


العلوانی در فصل سوم چگونگی استنباط احکام برای مسلمانان ساکن در جوامع غیراسلامی، و چالش‌های فقهی آن را توضیح می‌دهد. در فصل چهارم و پنجم نیز به ترتیب، پیامد‌های بی‌توجهی به مقاصد شریعت و مقاصد کلان شریعت شرح داده می‌شود.
العلوانی در فصل سوم چگونگی استنباط احکام برای مسلمانان ساکن در جوامع غیراسلامی، و چالش‌های فقهی آن را توضیح می‌دهد. در فصل چهارم و پنجم نیز به ترتیب، پیامد‌های بی‌توجهی به مقاصد شریعت و مقاصد کلان شریعت شرح داده می‌شود.


=== نویسنده ===
=== نویسنده ===
دکتر طه جابر العلوانی متفکر اهل سنت عراقی و استاد است که در حوزه فلسفه فقه و مقاصد شریعت آثار متعددی دارد. العلوانی رئیس شورای فقه آمریکا (North American Fiqh Council) و بنیانگذار آن که یکی از نهادهای مهم فقهی در آمریکای شمالی، رئیس دانشگاه علوم اسلامی و اجتماعی (SISS) در هرندن، ویرجینیا، ایالات متحده آمریکا، مؤسس و رئیس «المعهد العالمی للفکر الاسلامی» (مرکز جهانی اندیشه اسلامی) در آمریکا و استاد و پژوهشگر برجسته در دانشگاه‌ها بود.
دکتر طه جابر العلوانی (1935-2016م) از اساتید فقه اهل عراق است که در حوزه فلسفه فقه و مقاصد شریعت آثار متعددی دارد. العلوانی بنیان‌گذار و رئیس شورای فقه آمریکا (North American Fiqh Council) یکی از نهادهای مهم فقهی در آمریکای شمالی، رئیس دانشگاه علوم اسلامی و اجتماعی (SISS) در ایالات متحده آمریکا، مؤسس و رئیس «[[المعهد العالمی للفکر الاسلامی]]» در آمریکا و استاد و پژوهشگر برجسته در دانشگاه‌ها بود. «[[التوحید و التزکیة و العمران (کتاب)|التوحید و التزکیة و العمران]]» و «[[مدخل الی فقه الاقلیات (کتاب)|مدخل الی فقه الاقلیات]]» از دیگر آثار او در حوزه فقه معاصر به‌شمار می‌آیند.
 
== اهمیت و جایگاه ==
این کتاب با رویکردی نوین و تحلیلی، تلاش می‌کند تا فهم سنتی و ایستا از فقه و شریعت را به سمت رویکردی مقاصدی، پویا و منطبق با مقتضیات زمان و مکان هدایت کند، از جمله اموری که بر اهمیت و جایگاه کتاب می‌افزاید عبارتند از:
 
العلوانی تمامی مقاصد شریعت را در سه مقصد توحید، تزکیه و عمران بیان می‌کند.
 
نویسنده با استناد به ادله عقلی و نقلی، شریعت را مبتنی بر مقاصد معرفی می‌کند.
 
نویسنده با معرفی مفهوم فقه اولویت‌ها، معیاری جدیدی برای حل تعارض میان ادله و احکام ارائه می‌دهد که بر مصالح و مقاصد شریعت استوار است (ص۱۲۵-۱۴۶).
 
العلوانی روش‌شناسی خاصی برای فهم مقاصد شریعت ارائه می‌دهد که مبتنی بر مرجعیت قرآن است. او معتقد است باید ابعاد غیبی و ماورایی دین را به واقعیت مادی و محسوس پیوند زد تا تأثیرات غیب در عالم محسوس قابل درک شود. همچنین به نظر العلوانی، میراث فقهی باید پالایش و تصحیح شود تا با قرآن منطبق و قابلیت جهانی شدن و مشارکت در فرهنگ مشترک جهانی را پیدا کند. او علم مقاصد شریعت را نه فقط ابزاری فقهی، بلکه نظام معرفتی کلی می‌داند که می‌تواند در بازسازی فقه اکبر (کلام) و اصول فقه نقش فعال داشته باشد.{{مدرک}}


== فقه و میراث؛ برخی به سود وی و برخی در برابر وی ==
== فقه و میراث؛ برخی به سود وی و برخی در برابر وی ==